Từ San Siro đến trại tập trung của phát xít Đức

Đó là trường hợp của cựu cầu thủ AC Milan, Ferdinando Valletti.

Sinh năm 1921, Valletti từng là thành viên đội một Milan thời kỳ trước chiến tranh – gồm có huyền thoại Giuseppe Meazza. Tuy nhiên,  năm 1944 ông bị bắt vì liên quan đến một cuộc biểu tình trong thời gian làm việc ở nhà máy sản xuất xe hơi Alfa Romeo. Ông bị chuyển đến trại tập trung khét tiếng Gusen.

“Ông ấy bị một số đồng nghiệp phản bội – lúc mới 22 tuổi, và bị đem đến trại tập trung. Ông ấy phải rời xa Milan, gia đình và bỏ lại mẹ tôi lúc đó đang mang bầu”, con gái của Valletti – Manuela – chia sẻ trên chương trình World Football của BBC gần đây.

“Mẹ không thể biết tìm bố ở đâu, và bao giờ ông được trở về. Chẳng ai thời đó biết được thông tin nào về các trại tập trung, họ thậm chí không biết sự tồn tại của chúng nên bà cũng chẳng thể biết ông bị đưa đi đâu”.

Đối với gia đình Ferdinando, ông lúc đó giống như đã chết. 

Valletti (ngoài cùng bên phải) bên cạnh một số đồng đội ở Milan. Ảnh: DB.

Nhưng một ngày nọ một trong số các cai ngục biết được tiểu sử của Valletti. Đó là sợi dây may mắn cứu rỗi đời ông.

“Có người đọc hồ sơ và biết rằng cha tôi chơi bóng rất cừ nên đưa ông ra khỏi chuyến tàu chở các tù nhân đến làm việc ở mỏ đá”, Manuela kể tiếp.

“Ông ấy được đưa đến gặp một sỹ quan SS (một lực lượng trong quân đội phát xít) và được hỏi lại lần nữa là có biết chơi bóng không, và ông đáp: ‘Có, tôi từng đá cho Milan’. Ông hiểu rằng nói ra như vậy là mạo hiểm vì lúc đó ông bị suy dinh dưỡng nghiêm trọng, thậm chí đứng còn không vững chứ nói gì đến chuyện thi đấu như hồi đỉnh cao.

“Bọn chúng nói: ‘Được, để xem. Nếu mày nói thật thì không sao, còn nếu dối trá bọn tao sẽ giết mày ngay tức khắc’. Bố tôi đã cố gắng và cũng cho chúng thấy đúng là ông có thể chơi bóng tốt. Nhờ đó bố có được một suất dự bị cho đội SS”.

Nhà làm phim Mauro Vittorio Quattrina từng rất ấn tượng với câu chuyện cuộc đời của Valletti và đã tái hiện nó trong một phim tài liệu gần đây.

“Điều kiện trong trại tập trung thực sự kinh sợ”, Quattrina nói. “Đói khát, bị đánh đập và phải làm việc không ngừng nghỉ trong mỏ đá với sự chết chóc ám ảnh mọi lúc. Valletti từng nặng 70kg nhưng khi trở về Italy chỉ còn 35kg”. 

“Trong cuộc sống cần có chút may mắn. Và nhờ từng chơi bóng giỏi nên ông ấy được chuyển vào làm bếp. Ông ấy cũng là một tay nấu ăn rất cừ. Điều đó cho ông ấy cơ hội tiếp tế đồ ăn đến cho các bạn tù. Valletti thực tế cũng đã cứu được rất nhiều mảnh đời”. 

Sau chiến tranh Valletti trở về Italy gặp lại vợ và đứa con gái mà trước đó ông không hề biết sự tồn tại của nó (chính là Manuela). “Tôi được 10 tháng tuổi khi cha trở về”, Manuela kể lại. “Và qua những gì ông ấy kể lại sau này, ông ấy thực sự xúc động khi gặp tôi, ông không hề biết tôi đã ra đời, không biết tôi là trai hay gái. Và giây phút gặp gỡ đó khiến ông vô cùng xúc động”.

“Chúng tôi nhờ đó có mối liên hệ hết sức đặc biệt, hai cha con luôn gắn bó với nhau mật thiết”. 

Manuela bây giờ rất nỗ lực vận động AC Milan tôn vinh người cha quá cố của bà bằng việc xây một đài tưởng niệm vĩnh cửu. 

“Tôi thực sự muốn điều đó”, bà nói. “Milan đã ghi nhận cha tôi trong phòng lưu niệm của họ, nhưng với tư cách con gái ông, tôi muốn họ dựng một tấm bia ở sân San Siro  để kể về cuộc đời cha tôi, những đóng góp của ông cho câu lạc bộ và những gì xảy ra với ông”. 

“Tôi thực sự mong muốn như vậy và tin rằng cha tôi cũng rất tự hào nếu điều đó được thực hiện. Ông ấy tận trung với Milan cho đến lúc chết”. 

Tiểu sử của Ferdinando Valletti 

* sinh ngày 5/4/1921 ở Verona

* thi đấu cho Hellas Verona và Seregno trước khi đầu quân cho AC Milan trong hai mùa giải (1942-1943 và 1943-1944).

* thi đấu như một tiền vệ phòng ngự, Valletti chơi cùng huyền thoại Giuseppe Meazza.

* những chấn thương khiến ông chia tay AC Milan và làm việc ở xưởng Alfa Romeo.

* bị bắt năm 1944 và chuyển đến trại tập trung Mauthausen

* qua đời tháng 7/2007, thọ 86 tuổi. 

Doãn Mạnh